commons gender wiki:Featured articles/2024/35
جنسیت‌پذیری ادراک؛ تفاوت‌های ادراکی زنان و مردان.
دستگاه ادراکی عمیق‌تر از دستگاه‌های تمایلات و توانمندی در ساختار نفس انسانی قرار دارد. در سطح هوش و عقل عملی، نمی‌توان یک جنس را هوشمند‌تر از جنس دیگر دانست، اما این تساوی به‌معنای تشابه ادراکی نیست؛ در برخی ابعاد شناختی، زنان با هوش‌تر از مردان هستند و در سطوح دیگر مردان از بهرۀ هوشی بیشتری برخوردارند. توجه به تفاوت‌های ادراکی؛ همدلی در روابط خانوادگی و به‌ویژه زناشویی را افزایش داده و بی‌توجهی به آنها موجب سوءتفاهم‌های زیادی می‌شود. ادراک در لغت به‌معنای درک کردن، دریافتن و پی‌بردن و در اصطلاح فلسفه از مفاهیم بدیهی است که بر اثر تحقق آن چیزی برای فاعل ادراکی منکشف می‌شود. از منظر روان‌شناسی به ادراکات آدمی که حاصل سازواره بدن، به‌ویژه فعالیت مغز و قشر آن است، هوش گفته می‌شود. هوش، بخشی از فعالیت‌های نفس آدمی است که از مرحله احساس تا مرحله فعل، نمود دارد. انسان هوشمند درک و حافظه برتری دارد، روابط بین اشیا را بهتر درک کرده و در مقابل هیجانات، انفعالات و عواطف، دقیق‌تر، ظریف‌تر و مؤثرتر عمل می‌کند. ادراك، پاسخ گزينشي هر فرد به محرك‌هاي بسياري است كه در هر لحظه با آنها روبرو است. جنسیت متفاوت، منشأ شکل‌گیری ادراک زنانه و مردانه در برخی از عرصه‌ها بوده و زنان از ميان محرك‌هاي مختلف، محرکی را انتخاب می‌کنند که با عواطف سرشار آنان تناسب بيشتري دارد. هرچند برداشت مشهور از قرآن، تساوی زن و مرد در برخورداری از قوۀ عاقله است، اما جنسیت را در کاربرد آن مؤثر می‌دانند. برخی مفسرین از آیه 18 سوره زخرف، فزونی عواطف و ناتوانی تعقل زنان را استنباط کرده و معتقدند؛ جنس زن به‌دلیل برخورداری از عواطف سرشار، قدرت تعقلش نسبت به مردان ضعيف‌تر است. از دیدگاه مصباح یزدی؛ شرط اول تفكر صحيح، مهار عواطف بوده و زن در اين زمينه ناتوان‌تر از مرد است، زيرا شدت عاطفه در زنان مانعي جدّي از نگرش عقلاني به مسئله است، اما مرد چون عواطف ضعيف‌تري دارد، با سهولت بيشتري مي‌تواند بر خود تسلّط يابد و با فرو نشاندن غبار عواطف، به روشني واقعيات را ببيند. بسیاری از مفسرین، آیه 34 سوره نساء را نیز دلیل بر فزوني درك عقلاني مردان دانسته و این امر را در راستای نقش مدیریتی مرد در نهاد خانواده تفسیر می‌کنند. شواهد علمی نیز حاکی از تأثیر عوامل متعددی از جمله عواطف انسانی در فرایند درک و فهم پدیده‌ها است. عواطف زنانه سبب مي‌شود که زنان به محرّكي پاسخ دهند كه سنخيت بيشتري با روح حساس آنها دارد. در حالي‌كه مردان كمتر عاطفي بوده و تأثير عواطف در آنان ضعيف‌تر است. تأثير متفاوت عواطف منشأ اصلی تفاوت نسبی در ادراك مرد و زن به‌شمار می‌آید.
دیگر مقالات منتخب: هنجارهای جنسیتی در خانواده مسلمان – سقط جنین – جنسیت از منظر سیمون دوبوار